Hoe komt het dat iemand op een bepaald moment het leven niet meer kan overzien? Of geen grip meer heeft op gedachten en emoties niet meer kan reguleren? Wat is het effect daarvan? Wat doet het met ons en ons lichaam? Ik denk dat deze aspecten te weinig worden belicht en het daarom iets lijkt waar we geen vat op hebben. Het is namelijk meer dan alleen druk of invloed van buitenaf.
Hierbij benadruk ik dat ik geen therapeut of arts ben, raadpleeg te allen tijde een arts in geval van klachten of signalen.
Als eerste is het goed om te weten dat ons brein lui is. Het houdt van snel en makkelijk. Dit is ook waarom we makkelijk uitgaan van aannames en ingewikkelde zaken uitstellen. Daarop aansluitend is ons brein ook gericht op beloning. In welke vorm dan ook. Doordat iets goed lukt, door zelfvoldoening of door complimenten. Maar ook in de vorm van plezier maken, lichamelijk genot of iets lastigs oplossen.
Om op de snelste en makkelijkste manier beloning te bereiken, maakt het brein gebruik van ‘spoorvorming’. Spoorvorming dat is ontstaan door de kracht van de herhaling. Dus door dingen herhaaldelijk te doen, te ervaren en te doorleven. Hierdoor ontstaan er een soort vaste routes, die steeds weer makkelijk kunnen worden gevolgd, als het nog een keer nodig is. Ook wel kerncompetenties en vaardigheden genoemd.
In je eerste levensjaren krijgen deze competenties en vaardigheden vorm. Gedurende het leven, leren en werken ontwikkelt dit zich logischerwijs verder. Het gaat over zowel fysieke ontwikkeling als motoriek en cognitie. Als ook over primaire levensbehoeften als slapen, eten en lopen.
Maar dit is het ding! Al deze biologische, fysiologisch en psychologische kenmerken en eigenschappen vormen sporen over dezelfde ‘router’. En gebruiken dezelfde snelwegen en ook hetzelfde beloningssysteem (de router). Dus het brein triggert hetzelfde beloningssysteem bij het denken aan lekker eten als bij de gedachten dat je ergens aanzien of status mee kan behalen. Allemaal dezelfde router en structuur!
Als je ouder wordt, zo richting je Quarter life (tussen 25 – 35) ontstaat er een andere levensdynamiek. En bij iedere levensfase hoort ook andere maatschappelijke druk, veranderen relatie(s), carrière of krijg je kinderen. Er zal in eerste instantie een beroep worden gedaan op de al bekende sporen. Maar alle nieuwe situaties vragen om nieuwe structuren. Wat gepaard gaat met nieuwe ervaringen en emoties. Wat vraagt om vertrouwen dat je het kunt en het allemaal wel goed komt. Al deze nieuwe vormen van prestatiedruk en sociale druk doen beslag op hersencapaciteit. En behoeven een enorme inspanning. Fysiek en mentaal.
Als er geen ruimte is of wordt gecreëerd om hierin dus ook de kracht van de herhaling het werk te laten doen, ontstaat er disbalans. Doordat je brein geen beloning registreert in de vorm van vertrouwen of voldoening blijf je continu onder druk staan. Hierdoor blijft de aanmaak van adrenaline en cortisol – wat nodig is om piekprestaties en langdurige prestaties te kunnen leveren – onnodig hoog. Iets wat ook een enorme fysieke inspanning vraagt en veel energie kost.
Als je echter die stoffen vervolgens niet verbruikt zoals biologisch bedoeld, raakt je lijf verstoord. Je wordt chronisch hyperalert en je lijf is continu gespannen van deze opgebouwde explosieve energie. Wat zorgt voor een uitputtingsslag. En dit is iets wat je brein ook registreert en ook op acteert. Je oerbrein zal ingrijpen en in overlevingsmodus gaan.
Dit is hoe je snelweg en router dichtslibben en uitschakelen. En let wel, je brein kan geen onderscheid maken tussen feit of faux. Wat betekent dat wanneer door sociaalpsychologische ‘overdruk’ je router geblokkeerd raakt dit geldt voor álle sporen. Ook die je onbewust inzet bij biologische en fysieke activiteiten. Er is geen capaciteit meer over om nog te bewegen of om te sporten of om gesprekken te voeren. Laatst staan om een probleem op te lossen, of om een vakantie te plannen of om gezellig te doen.
De kracht van de herhaling is dus waarmee je de stuurbekrachtiging ontwikkelt, maar ook de vangrail en en de rem.
- Ik schrijf over vermenselijking van proces en maatschappij.
- Ik ben voor meer doen en zijn vanuit People Skills.
Vind je wat ik schrijf interessant, meld je aan voor mijn nieuwsbrief https://www.linkedin.com/newsletters/nieuws-van-maartje-vermeer-7019622595431948288
#burnout #persoonlijkeeffectiviteit #persoonlijkeontwikkeling #coaching
